Śmierć członka rodziny, zwłaszcza bliskiego, dla wielu z nas jest szokiem. Niestety w tym czasie konieczne jest załatwienie wielu formalności, w tym związanych ze spadkiem. Sprawdź, czy środki zgromadzone na koncie bankowym wchodzą w jego skład, jak i kiedy można wypłacić pieniądze oraz dlaczego warto ustanowić dyspozycję na wypadek śmierci.
- Czy środki z konta bankowego wchodzą w skład spadku?
- Czym jest ustanowienie dyspozycji na wypadek śmierci?
- Kiedy i jak można wypłacić środki przed zakończeniem sprawy spadkowej?
- Czy pełnomocnictwo do rachunku działa także po śmierci właściciela konta?
Czy środki z konta bankowego wchodzą w skład spadku?
Jak można wywnioskować z definicji Komisji Nadzoru Finansowego, rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy to narzędzie prowadzone przez banki, które wykorzystywane jest do: rejestracji wpłat, wypłat, rozliczeń bezgotówkowych, wkładów pieniężnych oraz kredytów udzielanych jego posiadaczowi. Konta bankowe, które wybieramy najczęściej, znajdziesz na bankier.pl, a co za tym idzie, sprawdzisz, które instytucje zaufaniem obdarza wielu z nas i gdzie bliscy mogli lokować pieniądze. Jest to ważne, ponieważ, zgodnie z prawem środki, które zostały zgromadzone na rachunku bankowym, wchodzą w skład w spadku. Warto jednak podkreślić, że od tej reguły mogą być pewne odstępstwa. Przepisem regulującym wszelkie kwestie z tym związane jest Prawo bankowe. W momencie zgłoszenia zgonu środki są blokowane, a ich wypłata możliwa jest na wniosek spadkobiercy po okazaniu poświadczenia dziedziczenia. Uprawnionymi do środków osobami są: małżonek, wstępni, zstępni oraz rodzeństwo. Warto zaznaczyć, że w momencie śmierci posiadacza wygasa umowa o prowadzenie rachunku, chyba że było to konto związane z prowadzeniem działalności gospodarczej lub jego właścicielem było więcej osób np. współmałżonkowie.
Znalezienie rachunków, o których spadkobiercy nie widzieli, czyli tzw. martwych i uśpionych, możliwe jest poprzez Centralną informację o rachunkach bankowych. Aby móc skorzystać z bazy konieczne jest wylegitymowanie się dokumentem poświadczającym tytuł prawny do środków po zmarłym. Wniosek o wydanie zbiorczej informacji o rachunkach można złożyć w każdym oddziale dowolnego banku lub SKOK-u.
Czym jest ustanowienie dyspozycji na wypadek śmierci?
Ustanowienia dyspozycji na wypadek śmierci dokonuje posiadacz rachunku bankowego za życia. Jest to pisemne polecenie dokonania wypłaty z rachunku (rachunków) wskazanym w dokumencie osobom. Środki, które zostały zablokowane w tej procedurze nie wchodzą w skład masy spadkowej. Osoby, które mogą zostać wskazane w dyspozycji to: małżonek, wstępni, zstępni raz rodzeństwo. Liczba wydanych dyspozycji jest nieograniczona, jednak przepisy Prawa bankowego określają, że suma wypłat nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. Ogłaszane jest ono przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Aktualnie jest to prawie 6.000 zł. Nadwyżka rozporządzana jest zgodnie z przepisami ustawy lub testamentu. Ustanowienie dyspozycji na wypadek śmierci jest nieodpłatne, wymaga złożenia do banku odpowiedniego formularza. Konieczne jest wskazanie w nich danych osoby (osób) uprawnionej do uzyskania środków – imię, nazwisko, miejsce zamieszkania, seria i numer dowodu, numer PESEL oraz numer rachunku bankowego. Dyspozycja w dowolnym momencie może być anulowana lub zmieniona przez posiadacza konta.
Kiedy i jak można wypłacić środki przed zakończeniem sprawy spadkowej?
Zazwyczaj informację o śmierci posiadacza rachunku bankowego do instytucji przekazuje rodzina. Oznacza to, że wypłacenie środków przed ich zablokowaniem jest możliwe przez osoby, które posiadają dostęp do konta zmarłego, np. karty bankomatowej oraz PIN-u lub narzędzi pozwalających na zarządzanie rachunkiem przez Internet. Warto podkreślić, że należy zrobić to w krótkim czasie od zgłoszenia zgonu, ponieważ banki blokują rachunki stosunkowo szybko – zazwyczaj w czasie 3 dni od daty zgonu.
Czy pełnomocnictwo do rachunku działa także po śmierci właściciela konta?
Dla wielu osób bardzo ważną kwestią, oprócz dziedziczenia środków, jest także skuteczność udzielonych przez zmarłego pełnomocnictw do konta. W przypadku rachunku prowadzonego dla jednej osoby fizycznej, wraz z rozwiązaniem umowy o prowadzenie go skuteczność tracą wszelkie udzielnego przez niego zgody oraz upoważnienia. Oznacza to, że pełnomocnictwo do rachunku bankowego staje się nieskuteczne w momencie śmierci właściciela konta. W przypadku ROR-ów, które nie są zamykane, pod uwagę nie są brane przepisy Prawa bankowego, a Kodeksu Cywilnego. Określono w nich, że śmierć wystawiającego pełnomocnictwo unieważnia dokument.
Są takie sprawy, o których nie myślimy zawczasu. Konto bankowe, a raczej kasa na nim jest jednym z tych rzeczy. Jestem zdania, że warto jednak zadbać o to, by druga osoba miała dostęp do środków na koncie. Jeszcze zanim dojdzie do podziału spadku. No za coś trzeba żyć, za coś zrobić pogrzeb itd.