Budujesz dom? Robisz generalny remont podczas którego należy wymienić całą instalację elektryczną oraz wyburzyć ściany? A może prowadzisz lub chcesz założyć firmę remontowo-budowlaną i szukasz wysokiej jakości narzędzi oraz akcesoriów w korzystnej cenie? Bez względu na to, w jakiej jesteś sytuacji, powinieneś wiedzieć, jakimi wiertłami możesz wiercić w metalu. Warto też zapoznać się z ofertą sprawdzonych, uznanych producentów wierteł.
- Budowa wierteł do metalu
- Wiertła ze stali szybkotnącej lub kobaltowe
- Rodzaje wierteł do metalu
- Producenci wierteł do metalu
- Przykłady wierteł do metali
- Podstawowe zasady wiercenia w metalu
- Wiercenie w metalu – jakie obroty?
- Chłodzenie i oliwienie wierteł
Budowa wierteł do metalu
Jeśli wydaje Ci się, że podczas drobnych prac remontowo-budowlanych nie ma znaczenia, jakich wierteł używasz i jedyne co się liczy, to ich cena, jesteś niestety w błędzie. Jeśli chcesz skutecznie i szybko wykonać otwór w metalu, musisz wybrać odpowiedni rodzaj wierteł, które posiadają charakterystyczny wygląd.
Wszystkie wiertła do metalu cechują się podobną budową – składają się z chwytu oraz korpusu. Chwyt to gładka, walcowa część, natomiast korpusem nazywa się fragment roboczy wiertła ze spiralnym nacięciem. Korpus wierteł zakończony jest dwoma ostrzami oraz dwoma rowkami, które służą do odprowadzania wiórów w trakcie pracy. Trzeba wiedzieć, że wiertła do metalu posiadają taką samą średnicę na całej długości, a to właśnie dzięki ostrej końcówce umożliwiają wykonywanie otworów. Można to sobie zobrazować na przykładzie wierteł dostępnych na koelnerpolska.pl/produkty/narzedzia/akcesoria-do-elektronarzedzi/wiertla-i-dluta/wiertla-do-metalu.
Wiertła ze stali szybkotnącej lub kobaltowe
W zależności od materiału zastosowanego do produkcji wierteł, można wyróżnia ich dwa rodzaje. Pierwszy z nich to wiertła do metalu wykonane ze stali szybkotnącej (oznaczane jako HSS). Przyjmuje się, że ten typ wierteł znajduje zastosowanie podczas pracy z miękkimi metalami, takimi jak aluminium. Najczęściej wiertła z szybkotnącej stali narzędziowej posiadają ostrze zakończone pod kątem 118°.
Jeśli planujesz wiercenie w materiałach twardych, takich jak stal nierdzewna, musisz użyć drugiego rodzaju wierteł – kobaltowych. Różnią się tym, że posiadają ostrze o kącie nachylenia 135°. Ten typ wierteł zawiera domieszkę kobaltu, często również pokrywany jest azotkiem tytanu. Jest zdecydowanie trwalszy od wierteł szybkotnących, dzięki czemu umożliwia pracę z twardymi materiałami. Wyróżnia się również tym, że posiada charakterystyczną, złotą barwę.
Rodzaje wierteł do metalu
Ponadto wiertła do metalu można podzielić na jednolite, łączone oraz składane. Wiertła jednolite posiadają małe średnice i w całości wykonane są ze stali szybkotnącej. Wiertła łączone charakteryzują się tym, że trwale łączone są dwie części – chwyt oraz korpus. Łączenie odbywa się poprzez zgrzewanie. Ten rodzaj wierteł najczęściej posiada duże wymiary. Natomiast wiertła składane wyróżniają się tym, że mają płytki wymienne na płytki wieloostrzowe.
Wiertła do metalu dzieli się także ze względu na metodę produkcji. Dostępne są wiertła frezowane, walcowane lub szlifowane. W pierwszym przypadku wykonywane są na wiertle żłobienia przy pomocy frezarki. Wiertła walcowane posiadają część roboczą, czyli korpus, uformowaną na gorąco, co sprawia, że obecnie jest to najszybsza metoda produkcji. Natomiast wiertła szlifowane należą do najdroższych oraz najtrwalszych, wyróżniają się też gładszą powierzchnią, która w efekcie wydłuża pracę narzędzi.
Producenci wierteł do metalu
Gdy już wiesz, czym charakteryzują się wiertła do metalu i według jakich kryteriów można dokonać ich podziału, warto byłoby dowiedzieć się, jakie przedsiębiorstwa specjalizują się w ich produkcji.
1. Rawlplug Rawlplug to firma z ponad stuletnim doświadczeniem, która zasłynęła profesjonalnymi narzędziami do zamocowań, które przez lata nieustannie były udoskonalane. Ich produkty znajdują zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu, m. in. w energetyce, budownictwie, motoryzacji, a także w przemyśle maszynowym, wydobywczym lub stoczniowym.
Ich działalność opiera się na produkcji zamocowań (np. kotw mechanicznych i chemicznych, wkrętów do drewna, metalu, wkrętów samowiercących), elementów złącznych (podkładek i nakrętek) oraz narzędzi ręcznych i elektronarzędzi.
Wiertła do metalu produkowane przez Rawlplug cechują się wysoką jakością zastosowanych materiałów oraz dużą trwałością. W swojej ofercie mają m.in. wiertła kobaltowe HSSCo, wiertła szlifowane HSS oraz wiertła szlifowane przedłużane i dwuostrzowe.
2. Modeco Expert Modeco to kolejna firma z bardzo dużym doświadczeniem, chociaż nie tak imponującym jak Rawlplug – istnieje na rynku od blisko 25 lat. Modeco wychodząc naprzeciw potrzebom swoich klientów stworzył trzy grupy produktów: Modeco Expert, Modeco Home oraz Modeco Garden.
Modexo Expert to marka stworzona z myślą o profesjonalistach. W jej ofercie można znaleźć wysokiej jakości narzędzia i elektronarzędzia budowlane, mechaniczne, pomiarowe, a także artykuły BHP. I to właśnie w tym segmencie działalności Modeco produkowane są wiertła do metalu, takie jak np. wiertła szlifowane HSS-G, wiertła HSS-R czy wiertła stopniowe do metalu.
W ramach Modeco Home tworzone są narzędzia i akcesoria dla rzemieślników oraz majsterkowiczów. Ich szeroki wybór sprawia, że oferta Modeco Home powinna zaspokoić potrzeby każdego, kto zajmuje się drobnymi remontami lub naprawami.
Natomiast Modeco Garden specjalizuje się w produkcji narzędzi tnących oraz sprzętów do prac ziemnych, a także akcesoriów do prac w ogrodzie.
3. Fabryka „Wiertła Baildon” Fabryka „Wierła Baildon”, tak jak Rawlplug, posiada ponad stuletnie doświadczenie w produkcji profesjonalnych narzędzi. Na rynku można znaleźć takie narzędzia sygnowane BHH, jak wiertła wykonane ze stali szybkotnącej, kobaltowe oraz wiertła i frezy trzpieniowe z węglików spiekanych (czyli posiadających specjalną powłokę ochronną, która umożliwia wykonywanie skomplikowanych i trudnych prac).
Wiertła produkowane przez Fabrykę „Wiertła Baildon” posiadają zastosowanie podczas skrawania stali i żeliwa, stali nierdzewnych oraz żaroodpornych, blach, miedzy, cynku, mosiądzu oraz aluminium, a także do podczas pracy z murem i betonem, szkłem, marmurem, tworzywami sztucznymi.
Co ciekawe, możliwe jest wykonanie specjalnych narzędzi na indywidualne zamówienie – wystarczy skontaktować się z Działem Technologicznym i ustalić wszystkie szczegóły.
4. Famag Niemieckie przedsiębiorstwo Famag posiada imponującą tradycję – zakład powstał w 1865 r.! Oczywiście od tego czasu przeszedł powolną ewolucję, by dziś produkować specjalistyczne narzędzia dla profesjonalistów pod szyldem Famag.
W ofercie firmy można znaleźć produkty do obróbki metalu, drewna, kamienia oraz betonu. Chociaż główny „trzon” działalności stanowią wiertła do drewna (jest ich ok. 3500), to wybór wierteł do metalu również jest bardzo szeroki.
W Famag produkowane są m.in. wiertła spiralne krótkie i długie, wiertła do metalu dwustronne, wiertła stożkowe oraz wiertła frezujące. Większość z nich wykonywana jest ze stali szybkotnącej metodą szlifowania, można jednak znaleźć też wiertła z domieszką kobaltu (warto przypomnieć, że wyróżniają się złotawym zabarwieniem).
5. Alpen Austriacka marka Alpen tworzy profesjonalne narzędzia w zakresie wiercenia, które obecnie dystrybuowane są w różnych krajach na całym świecie. Firma Alpen specjalizuje się przede wszystkim w wiertłach do metalu, drewna oraz do betonu. Ich kluczowe produkty to wiertła HSS SPRINT znajdujące zastosowanie w przypadku skrawania materiałów cienkich, wiertła HSSCo z domieszką kobaltu do twardych metali oraz wiertła stożkowe do blach.
Oczywiście, doświadczonych producentów wierteł do metali jest o wiele więcej, jednak oferta tych pięciu zdecydowanie wyróżnia się na polskim rynku. Warto zwrócić uwagę na to, że w przypadku Rawlplug, Modeco czy Fabryki „Wierteł Baildon” dominuje oferta narzędzi szlifowanych lub z domieszką kobaltu, czyli tych uznawanych za najbardziej wytrzymałe oraz trwałe.
Przykłady wierteł do metali
Chociaż wiesz już, gdzie szukać wierteł do metalu i czym się charakteryzują, warto byłoby bliżej zapoznać się ze specyfikacją najpopularniejszych wersji wierteł. Dzięki temu łatwiej będzie Ci dostosować rodzaj wiertła do wykonywanych prac. A najczęściej stosowane wiertła to:
- Wiertła szlifowane HSS – jak już pewnie pamiętasz, wiertła HSS wykonane są ze stali szybkotnącej, a w tym przypadku spirala jest dokładnie szlifowana, dzięki czemu proces wiercenia może być precyzyjny. Wiertła szlifowane HSS znajdują zastosowanie w takich podłożach jak metale nieżelazne, profile stalowe, aluminium oraz blachy stalowe.
- Wiertła szlifowane przedłużane HSS – ten rodzaj wierteł różni się od pierwszego długością, która umożliwia wiercenie głębokich otworów we wcześniej wspomnianych materiałach. Ponadto dzięki dwuścianowej geometrii ostrza zostaje zmniejszony nacisk w trakcie wiercenia.
- Wiertła szlifowane HSS dwuostrzowe – dzięki dwustronnemu zaostrzeniu możliwa jest długotrwała praca jednym wiertłem. Ten rodzaj wiertła można dodatkowo użyć podczas wykonywania otworów pod nity w blachach stalowych.
- Wiertła szlifowane HHS-G – są wykonane ze stali M2, co zwiększa ich żywotność oraz odporność na wysoką temperaturą w trakcie wiercenia. Najczęściej używa się ich w przypadku pracy z aluminium lub z profilem stalowym, można nimi wiercić w twardych metalach.
- Wiertła kobaltowe HSSCo – są to wiertła wykonane ze stali szybkotnącej z 5% domieszką kobaltu, co zwiększa ich twardość oraz wytrzymałość na ciepło. Dzięki zawartości kobaltu mogą być stosowane w przypadku stali nierdzewnej oraz stali o podwyższonej wytrzymałości.
- Wiertła stopniowe do metalu – przeznaczone są do wiercenia w blachach stalowych, aluminium oraz stali nierdzewnej do grubości 3mm. Dzięki stopniowaniu średnicy można wykonać otwór o wybranej wielkości. Dodatkowo wiertła stopniowe pokrywane są azotkiem tytanu, co zwiększ ich odporność na ścieranie oraz twardość.
Oprócz tego dowiedz się, jak użytkować wiertła do metalu, by praca z nimi była szybka i efektywna.
Podstawowe zasady wiercenia w metalu
Przede wszystkim należy trzymać się jednej, kluczowej zasady: w trakcie pracy wiertarkę powinno się trzymać w osi wiertła, niedopuszczalne jest zatem doprowadzenie do odchyleń na boki. Wtedy wywiercony otwór nie będzie precyzyjny, co możne utrudnić kolejne zadania. Wiertło do metalu musi być też zawsze dobrze zamocowane, warto to dodatkowo sprawdzić przed załączeniem urządzenia.
Podczas wiercenia w metalu należy też zastosować większą siłę nacisku, uwzględniając przy tym rodzaj podłoża (miękkie czy twarde).
Jeśli chcesz uzyskać otwór o większej średnicy, najpierw należy wykonać mniejsze wgłębienie i następnie je powiększać. To, jak powinno to wyglądać, doskonale ilustruje budowa wkrętu stożkowego, którym stopniowo nawierca się otwory do wymaganej średnicy.
Konieczne jest także chłodzenie wierteł, co w dalszej części artykułu zostanie szerzej wyjaśnione. Jeśli chodzi o kwestie związane z bezpieczeństwem i efektownością pracy, należy pamiętać, żeby co pewien czas cofać wiertło, aby wióry mogły swobodnie się wydostawać.
W sytuacji gdy koniecznie jest wykonanie otworu przelotowego, pod materiałem powinno się położyć podkładkę, dzięki czemu uniknie się uszkodzenia wiertła.
Wiercenie w metalu – jakie obroty?
Jednym z najczęściej popełnianych przez początkujących majsterkowiczów błędów jest zastosowanie wysokiej prędkości obrotów podczas obróbki materiałów twardych. W tym wypadku panuje jednak inna zasada.
Należy zapamiętać, że im twardszy metal, tym prędkość obrotów podczas wiercenia powinna być niższa. A jak rozpoznać, czy obroty są właściwie dostosowane do rodzaju podłoża? Bardzo prosto – jeśli wióry powstające w trakcie wiercenia są długie i równe, możesz mieć pewność, że właściwie dopasowałeś prędkość.
Chłodzenie i oliwienie wierteł
Aby zwiększyć trwałość oraz precyzyjność wierteł trzeba pamiętać o ich smarowaniu, dzięki któremu zwiększa się precyzja skrawania oraz unika się przegrzewania materiału, co mogłoby skutkować odkształceniem się metalu. W celu powinno się stosować oleje do skrawania lub chłodziwa zmniejszające tarcie.
W przypadku obróbki metali miękkich, takich jak miedź lub aluminium, można zastosować olej o stosunkowo niskim punkcie zapłonu (poniżej 200°C), ponieważ ryzyko przegrzania jest znikome. Jednak gdy zajmujesz się skrawaniem twardych materiałów musisz użyć oleju odpornego na duże ciśnienie oraz na wypłukiwanie przez chłodziwa. Taki olej zmniejsza tarcie, a co za tym idzie – zużycie wierteł. Nie powinno się natomiast chłodzić wierteł wodą, gdyż ta nie posiadają żadnych właściwości smarujących.
Jak widzisz, wybór wierteł do metalu nie może być przypadkowy. Powinno się stosować określone rodzaje narzędzi, które są przeznaczone do skrawania konkretnych materiałów. Jeśli zależy Ci na ich trwałości oraz precyzyjności wiercenia, kupuj wyłącznie wiertła HSS szlifowane lub kobaltowe uznanych producentów. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że wiertła nie zniszczą się po wykonaniu kilku otworów w trudnym podłożu.
Kto by pomyślał, że temat wierteł do metalu może być tak szeroki? Ale widać ma to niebagatelne znaczenie, więc taka wiedza jest bardzo przydatna, szczególnie gdy planuje się prace na takim materiale.